Choroby nowotworowe stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. W ostatnich latach nastąpił przełom w leczeniu nowotworów litych w stanach zaawansowanych dzięki zastosowaniu immunoterapii. Istotą tego sposobu leczenia jest przywrócenie przeciwnowotworowej funkcji obronnej układu immunologicznego przez blokery tak zwanych punktów kontrolnych (checkpoints). Leki tego typu znajdują zastosowanie w leczeniu m.in. czerniaka, niedrobnokomórkowego raka płuca, raka nerki, jelita grubego, raków głowy i szyi. Nowoczesna immunoterapia daje efekt nawet kilkuletniego przeżycia chorych na te nowotwory w stadiach zaawansowanych z obecnością przerzutów.

Leczenie systemowe nowotworów prowadzi u części chorych do wystąpienia objawów toksycznych. Stosowane w nowoczesnej immunoterapii blokery punktów kontrolnych obarczone są specjalnym rodzajem objawów niepożądanych. Wynikają one z „pobudzenia” układu immunologicznego i reakcji autoimmunizacyjnych. Znane są jako „immunerelatedadverseevents” (irAE) i charakteryzują się nieinfekcyjnym zapaleniem licznych narządów. Do najczęściej obserwowanych zaburzeń należą: zapalenia narządów wydzielania wewnętrznego (np. tarczycy), przewodu pokarmowego (zapalenia jelit, wątroby), skóry, powikłania neurologiczne, kardiologiczne. Jednym z najpoważniejszych jest zapalenie śródmiąższowe płuc, określane, jako „checkpoint inhibitor pneumonitis” (CIP), mogące prowadzić do niewydolności oddechowej. Immunologiczne objawy niepożądane klasyfikowane są w zależności od stopnia nasilenia objawów w skali 1-5, w stopniach najwyższych mogą prowadzić do zgonu.

W większości przypadków zaprzestanie stosowania immunoterapii i włączenie leczenia glikokortykosteroidami jest skuteczne w opanowaniu groźnych objawów. Dlatego niezwykle ważne jest ich właściwe rozpoznanie. Objawy niepożądane mogą wystąpić w każdym okresie immunoterapii, niezależnie od rodzaju leczonego nowotworu, a obraz kliniczny nie jest specyficzny, może być trudny do odróżnienia od zapalenia infekcyjnego lub progresji nowotworu. Rozpoznanie tych powikłań wymaga zastosowania odpowiedniej diagnostyki, której zasady zostały opracowane. Chorzy z objawami zajęcia różnych narządów w przebiegu immunoterapii mogą szukać porady u lekarzy różnych specjalności. Wiedza na ten temat wymaga więc szczególnej popularyzacji w środowisku pracowników ochrony zdrowia, ale także pacjentów i ich opiekunów.

źródło: biotechnologia.pl